Een nieuw spel in de stad: de opkomst van private equity en institutionele investeringen in sport

Noot van de redactie: Een versie van dit artikel is gepubliceerd in het Sports Business Journal op 11 november 2020.

Het bezit van sportfranchises is lange tijd het domein geweest van vermogende particulieren en, in zeldzame gevallen, van bedrijven. De afgelopen jaren hebben deze gelukkigen de waarde van hun investeringen exponentieel zien stijgen, grotendeels als gevolg van stijgende uitzendrechteninkomsten door disruptieve veranderingen in de sector en veranderende consumentenvoorkeuren. Ondertussen hebben private-equityfondsen en andere institutionele beleggers recordbedragen aan kapitaal verzameld dat klaarstaat om te worden ingezet op zoek naar rendement voor hun commanditaire vennoten en andere beleggers. Naarmate de waardering van sportteams en -competities zowel nationaal als internationaal blijft stijgen, zijn deze eigendommen een aantrekkelijke maar ongrijpbare investering geworden voor professionele vermogensbeheerders, terwijl ze tegelijkertijd een steeds waardevoller maar illiquide activum blijven in handen van de huidige eigenaren. Het landschap lijkt echter te veranderen, zoals blijkt uit talrijke overnames van meerderheids- en minderheidsbelangen in sportteams en -competities door institutionele beleggers in de afgelopen jaren, in combinatie met recente wijzigingen in de eigendomsregels in binnenlandse competities die de weg zouden kunnen vrijmaken voor verdere investeringen. In de nasleep van de financiële gevolgen van de COVID-19-pandemie zullen franchises en competities met geldtekort kapitaalinjecties waarschijnlijk met open armen ontvangen. Wat dit betekent voor de toekomst van sportbezit in binnen- en buitenland, en voor de institutionele beleggers zelf, valt nog te bezien, maar het is in ieder geval een trend die alleen maar lijkt toe te nemen.

De toenemende aantrekkelijkheid van sportteams en competities als investering

Ooit beschouwd als ijdelheidsprojecten van rijke en maatschappelijk bewuste mensen, is het bezit van professionele sportentiteiten nu een erkende blue chip-vorm van investering die aanzienlijk beter presteert dan toonaangevende indexfondsen. In 2012 was Manchester United uit de Engelse Premier League de enige professionele sportfranchise met een waarde van 2 miljard dollar. Acht jaar later hebben wereldwijd meer dan 57 teams die waardering bereikt. Hoewel professionele sportorganisaties al lang worden beschouwd als winstgevende ondernemingen vanwege hun veelzijdige inkomstenstromen en voorspelbare (lees: collectief onderhandelde) verplichtingen, is het de exponentiële groei van de inkomsten uit sportuitzendingen en gaming die de aandacht van de investeerdersgemeenschap heeft getrokken.

Streaming- en over-the-top (OTT)-diensten zoals Amazon, Hulu en YouTube hebben een einde gemaakt aan een halve eeuw van 'afspraak'-televisie, waardoor live sport voor adverteerders de beste manier is gebleven om kijkers consistent te bereiken. Dezezelfde digitale disruptors zijn ook nieuwe, kapitaalkrachtige bieders voor deze kostbare sportuitzendrechten, wat heeft geleid tot een explosieve stijging van de waarde van mediarechten. De jaarlijkse uitgaven voor sportuitzendrechten zijn tussen 2012 en 2018 bijna verdubbeld en bedragen momenteel wereldwijd bijna 50 miljard dollar. Dit cijfer zal naar verwachting de komende vier jaar stijgen tot 85 miljard dollar, omdat digitale nieuwkomers concurreren met gevestigde omroepen. Hierdoor gaan teams en competities zichzelf steeds meer zien als gediversifieerde entertainmentbedrijven, waarbij het grootste deel van de inkomsten afkomstig is uit de steeds groter wordende competitie- en lokale uitzendrechten, terwijl de kaartverkoop en andere inkomsten uit wedstrijddagen een minder dynamisch (maar nog steeds belangrijk) deel van de economische taart uitmaken.

Andere bijkomende factoren hebben ook bijgedragen aan de groei van de franchisewaarde. In de Verenigde Staten hebben versoepelde beperkingen op sportweddenschappen teams en competities in staat gesteld om relaties aan te gaan met gokbedrijven, wat voorheen verboden was. Volgens sommige schattingen zouden de vier grote sportcompetities in Noord-Amerika meer dan 4,2 miljard dollar per jaar kunnen genereren als gevolg van een gelegaliseerde, nationale gokmarkt. Eigenaren van binnenlandse franchises hebben ook geprobeerd hun merkwaarde en expertise op het gebied van sportbusiness te benutten in sectoroverschrijdende ondernemingen, zoals esports en internationaal voetbal, op zoek naar nieuwe efficiëntie en groei.   

Deze factoren, in combinatie met de inherente schaarste aan mogelijkheden om eigenaar te worden van een professionele sportclub, hebben ervoor gezorgd dat het bezit van een professionele sportclub is veranderd van een solide investering met extra voordelen naar een hyperwaardevol instrument met bijna ongekende rendementen.   

De omgeving voor het aantrekken van private equity-financiering en dry powder

De snelle stijging van de waarde van sportfranchises valt samen met een ongekende toename van het beschikbare kapitaal voor private-equitybedrijven en andere institutionele beleggers. Alleen al in het afgelopen decennium is de jaarlijkse fondsenwerving door private-equitybedrijven gestegen van ongeveer 60 miljard dollar in 2010 tot meer dan 300 miljard dollar in 2019. Over een iets langere periode is de private-equitysector gegroeid van ongeveer 1 biljoen dollar aan activa in 2004 tot maar liefst 4,5 biljoen dollar. De oorzaken van deze trend zijn divers en complex, maar een samenloop van factoren, waaronder historisch lage rentetarieven, ondermaatse prestaties van hedgefondsen en algemene outperformance van private-equityfondsen ten opzichte van de openbare markten, hebben elk een rol gespeeld.

Hoewel private-equityfondsen en andere institutionele beleggers aanzienlijk in omvang zijn gegroeid, hebben ze het aandeel van het kapitaal dat ze inzetten aanzienlijk verminderd. Volgens Institutional Investorhebben private-equityfondsen in 2006 16,3% van het toegezegde kapitaal opgevraagd en in 2007 19,1%, tegenover slechts 4,1% in 2018 en 3,3% in 2019. Het resultaat: recordbedragen aan kapitaal dat beschikbaar is voor investeringen, maar nog niet is ingezet, in vakjargon 'dry powder' genoemd. Volgens schattingen bereikte dry powder eind 2019 een recordhoogte van 1,45 biljoen dollar, meer dan het dubbele van vijf jaar eerder. Hoewel de redenen voor deze cijfers divers en complex zijn, kan de terughoudendheid om te investeren juist voortkomen uit de aanwezigheid van het extra kapitaal zelf. De toegenomen concurrentie om een beperkt aantal haalbare investeringsmogelijkheden heeft vrijwel zeker de waarderingen opgedreven, waardoor het potentiële rendement in het gedrang is gekomen en beleggingsbeheerders overtollig kapitaal aanhouden voor andere, potentieel betere kansen. Wat te doen met al dat droge poeder dat nu een gat in de zakken van institutionele beleggers over de hele wereld brandt? Het antwoord ligt misschien in een activaklasse die fenomenale rendementen heeft opgeleverd, maar die historisch gezien grotendeels ontoegankelijk was voor professionele vermogensbeheerders: professionele sportteams en -competities.

Waarom institutionele investeringen in professionele sporten zinvol zijn

Door de stijgende waarde van franchises is investeren in sport een winnende zet geworden, maar door de miljardenwaarderingen is het aantal potentiële hoofdinvesteerders ook beperkt. Simpel gezegd zijn er niet genoeg individuele miljardairs in de wereld om een dynamische markt voor franchise-investeringen te ondersteunen. Zonder fundamentele veranderingen in de manier waarop sportentiteiten worden verworven en in eigendom zijn, zou een dergelijke schaarste aan de vraagzijde leiden tot een stagnerende investeringsmarkt. Onlangs hebben sportcompetities creativiteit getoond door hun regels aan te passen om een nieuw soort investeringen aan te trekken.

Voorheen gingen potentiële sportinvesteerders om met het probleem van uit de hand gelopen franchisewaarden door gebruik te maken van leveraged buy-outs (LBO's), waarbij de overname van een franchise wordt gefinancierd met schulden die worden gedekt door de eigen activa. LBO's zijn echter doorgaans niet populair bij fans en competities, die vrezen dat het aflossen van de betrokken doorlopende schulden een destabiliserende marktwerking kan hebben, omdat het kapitaal beter kan worden besteed aan directe investeringen in de prestaties van het team. Steeds vaker komen belanghebbenden tot de conclusie dat minderheidsinvesteringen door private-equitybedrijven wellicht de ideale oplossing zijn om de waardegroei van franchises voort te zetten zonder het risico van een LBO of soortgelijke financieringsconstructie.

Minderheidsinvesteringen in sportondernemingen zijn geen nieuw fenomeen, maar worden steeds belangrijker en bieden zowel nieuwe investeerders als bestaande eigenaren voordelen. Door niet-controlerende belangen in sportfranchises te verkopen, krijgen bestaande eigenaren toegang tot liquiditeit, waardoor ze een deel van de ongerealiseerde waardestijging van hun investering kunnen verzilveren, terwijl ze de controle over het management en de dagelijkse beslissingen behouden. In ruil daarvoor krijgen minderheidsinvesteerders de kans om te investeren in een snelgroeiende, maar niet-gecorreleerde activaklasse, met vrijwel gegarandeerde stabiele inkomstenstromen op middellange tot lange termijn. Die kasstromen worden doorgaans ondersteund door lucratieve uitzendrechtenovereenkomsten, die honderden miljoenen dollars aan gegarandeerde inkomsten opleveren gedurende contractperiodes die ongeveer overeenkomen met de gebruikelijke looptijd van beleggingsfondsen.

Grote sportcompetities in de Verenigde Staten hebben zich aan deze marktkrachten aangepast door de beperkingen op minderheidsbelangen te versoepelen, in een poging om investeringen in zowel individuele clubs als de competities zelf aan te moedigen. In 2019 heeft Major League Baseball haar statuten herzien om investeerders in staat te stellen minderheidsbelangen in meerdere teams te kopen. In april 2020 heeft de NBA Dyal Capital Partners ingeschakeld om een investeringsvehikel op te zetten dat investeerders de mogelijkheid biedt om in meerdere franchises of zelfs in de hele competitie te investeren. In juli 2020 kondigde MLS-commissaris Don Garber aan dat de competitie op het punt stond een plan af te ronden om voor het eerst private equity-investeringen in clubs toe te staan. Hoewel de NFL nog niet zo ver is gegaan om institutionele investeringen rechtstreeks aan te trekken, heeft zij wel kleinere stappen gezet, waaronder het verhogen van haar acquisitielimiet van 350 miljoen dollar naar 1 miljard dollar en haar operationele schuldlimiet van 350 miljoen dollar naar 500 miljoen dollar.

Professionele sporten in Europa, waar de controle over de competities over het algemeen minder gecentraliseerd is en er minder eigendomsbeperkingen gelden, hebben al aanzienlijke institutionele investeringen gekend. De Italiaanse voetbalcompetitie Serie A is onlangs exclusieve onderhandelingen begonnen met een groep onder leiding van private-equitygigant CVC Capital Partners, die een minderheidsbelang wil verwerven in een nieuwe special purpose entity die is opgericht om de uitzendrechten van de competitie te beheren. CVC, een actieve speler in deze sector, had eerder een meerderheidsbelang in de Formule 1 en heeft recentelijk een minderheidsbelang verworven in het internationale rugbytoernooi Guinness Six Nations Championship. Private equity-geld begint ook naar het Franse voetbal op clubniveau te vloeien, met de verwerving door RedBird Capital van een meerderheidsbelang in F.C. Toulouse, na de verwerving en verkoop van F.C. Bordeaux door GACP Sport.

Gevolgen van de COVID-19-pandemie

Private equity en institutionele investeringen in sport zouden kunnen toenemen in de financiële crisis en nasleep van de COVID-19-pandemie. De sportindustrie is een van de sectoren die het hardst is getroffen door de sluitingen en beperkingen als gevolg van de pandemie, aangezien de meeste inkomsten uit wedstrijddagen (bijv. kaartverkoop, concessies, parkeren) zijn stilgevallen, zelfs nu de teams weer zijn gaan spelen. Gezien de onzekerheid over wanneer en of fans zullen terugkeren naar het niveau van vóór de pandemie, is elke meting van verliezen op dit moment nog slechts een schatting. Deze schattingen helpen echter wel om de omvang van de problemen waarmee competities en teams worden geconfronteerd, te illustreren. De NFL, misschien wel de binnenlandse competitie met de meest solide financiële basis, kan een omzetdaling van bijna 4 miljard dollar tegemoet zien. Aan de andere kant van de oceaan zullen de verwachte inkomsten van Europese topvoetbalclubs volgens een rapport van Deloitte met bijna 2 miljard dollar dalen ten opzichte van 2018-2019.

Naast operationele verliezen hebben teams ook te maken met cashflowproblemen. Hoewel de meeste eigenaren niet afhankelijk zijn van hun franchises om geld te genereren, zijn andere bronnen van liquiditeit die de daling van de cashflow hadden kunnen opvangen (bijvoorbeeld leningen onder kredietfaciliteiten) mogelijk alleen beschikbaar tegen minder aantrekkelijke voorwaarden of, erger nog, helemaal niet. De verliezen van vandaag betekenen echter niet noodzakelijkerwijs lagere waarderingen morgen. Ondanks de aanhoudende onzekerheid rond de pandemie behoren sportfranchises tot de meest stabiele en ongecorreleerde activaklassen en zullen ze op lange termijn vrijwel zeker een aantrekkelijke investering blijven. Financiële tegenwind en liquiditeitsproblemen op korte termijn, in combinatie met de groei en veerkracht van de waarderingen van sportteams op lange termijn, kunnen de perfecte storm creëren voor een instroom van kapitaal van geïnteresseerde kopers. Eigenaren die vóór de pandemie de noodzaak of wens hadden om een deel van hun investering te liquideren, zullen dat waarschijnlijk nog meer willen doen nu de inkomsten dalen en de onzekerheid voortduurt, terwijl zelfs eigenaren die niet onmiddellijk kapitaal nodig hebben, wellicht meer openstaan voor een minderheidsinvestering van institutionele beleggers om voldoende reserves op te bouwen en een relatie aan te gaan met een betrouwbare bron van direct beschikbaar kapitaal in de toekomst.

Downstream-effecten en de toekomst van sportbezit

De veranderingen in het eigendom van professionele sportclubs zijn een weerspiegeling van langetermijnmarkttrends en aanpassingen in de regelgeving door teams en competities om aan de eisen en uitdagingen van die trends te voldoen. Of dit alles een nieuwe, blijvende status quo of een tijdelijke verandering is, is nog onduidelijk, maar bepaalde gevolgen zijn nu al zichtbaar.

Sportcompetities in de Verenigde Staten hebben de voorwaarden voor teameigendom en operationele schuldtolerantie al versoepeld om investeerders in staat te stellen gelijke tred te houden met de waardering van franchises. Dankzij verstandige hervormingen, zoals het verhogen van de schuldlimiet door de NFL, heeft een fiscaal conservatieve sector kunnen profiteren van zijn solide activabasis en een voortdurende stijging van de waarderingen kunnen stimuleren. In het extreme geval zouden competities zich zorgen kunnen maken over de instabiliteit als gevolg van doorlopende schulden, maar een dergelijke crisis lijkt niet op handen te zijn bij de grote sporten in de Verenigde Staten.

Securitisatie van zowel sportteams als competitie-activa is een ander te verwachten gevolg van deze trends. Een gunstig investeringsklimaat voor commanditaire vennoten heeft geleid tot een vraag naar meer investeringsmogelijkheden in verschillende competities, zoals het type dat door de NBA wordt ontwikkeld. Men kan zich een systeem voorstellen waarin particuliere investeerders regelmatig aandelen kopen en verkopen in complexere vehikels die rechtstreeks verband houden met mediarechten of licentieovereenkomsten, vergelijkbaar met de investering die wordt aangeboden bij de biedingen voor de Italiaanse Serie A. Wat mediarechten betreft, kan een toename van securitisatie en/of syndicatie sportcompetities stimuleren om "in-house" mediabedrijven op te richten die worden ondersteund door institutioneel kapitaal. Dit zou ook een kans bieden om te profiteren van streamingtechnologie en culturele trends op het gebied van cord-cutting om fans op abonnementsbasis direct-to-consumer "over-the-top"-content aan te bieden, waarbij traditionele tussenpersonen in het omroepnetwerk worden omzeild.

Ook lijkt het erop dat sportorganisaties in handen van de overheid zullen komen. Institutionele beleggers proberen hun geluk in de sportwereld, maar zij zijn gedreven door winst, wat vaak betekent dat zij op zoek gaan naar publieke uitwegen voor particuliere investeringen. Dit zou kunnen leiden tot beursnoteringen van sportorganisaties, aangezien particuliere beleggers via de openbare markten een uitweg zoeken. De Europese voetbalgiganten Manchester United en Juventus zijn al beursgenoteerde entiteiten, maar dergelijke regelingen zijn in meerdere opzichten vreemd voor binnenlandse competities en teams. Competities in de Verenigde Staten hebben over het algemeen prioriteit gegeven aan de privacy en gecentraliseerde controle die particulier eigendom biedt boven het fondsenwervingspotentieel van een beursgang, die gepaard gaat met openbaarmakingsvereisten en bijbehorende kosten om te voldoen aan de regels van de SEC en de beursnotering. Deze houding zou echter snel kunnen veranderen, aangezien institutionele beleggers die meer gewend zijn om bedrijven naar de beurs te brengen, de sportwereld blijven overspoelen. Het zal voor competities steeds moeilijker worden om te beweren dat entiteiten met een waarde van miljarden dollars niet over het geld of de bandbreedte beschikken om aan de regelgeving te voldoen, en nog moeilijker om de wensen van beleggers die hebben bijgedragen aan het tot stand komen van dergelijke waarderingen, te negeren.

Ook de sportindustrie profiteert van de opkomst van Special Purpose Acquisition Companies (SPAC's). Bedrijven zoals RedBird Capital Partners hebben geprofiteerd van de stijgende populariteit van SPAC's door honderden miljoenen op te halen bij investeerders in een blind pool die speciaal is opgezet om een professionele sportfranchise over te nemen en naar de beurs te brengen. Recente geruchten suggereren dat het favoriete doelwit van RedBall Acquisition Corp., de SPAC die is opgericht door Redbird Capital Partners, Fenway Sports Group is, waarvan de activa onder meer de Boston Red Sox uit de MLB en de regerend kampioen van de Engelse Premier League, Liverpool F.C., omvatten. Dit duidt erop dat een toekomst met vooraanstaande sportfranchises die op de NYSE worden verhandeld, wellicht niet lang meer op zich laat wachten.

Sport heeft al lang een speciale plaats in de harten en gedachten van fans over de hele wereld. Nu professionele sportfranchises en -competities een ongebreidelde groei blijven doormaken, zelfs ondanks onvoorziene uitdagingen zoals de COVID-19-pandemie, kunnen ze ook een nieuwe groep bewonderaars aantrekken: institutionele beleggers die een graantje willen meepikken van deze snelgroeiende markt. Hoewel een investering in een sportfranchise of -competitie een aantal specifieke overwegingen met zich meebrengt, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat private equity en andere institutionele beleggers hun claim gaan indienen op een aantal van Amerika's favoriete vrijetijdsbestedingen.